SHÇEK Evde Bakım Aylığı Hangi Şartlarda Verilir?


2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu'nun Ek 7. Maddesi gereğince, bakıma muhtaç derecede özürlü vatandaşlarımıza verilen evde bakım aylığı konusu oluşturmaktadır. Evde Bakım Aylığının şartları, miktarı, başvuru yollarını kısaca yazımızda işleyeceğiz..
SHÇEK, ağır özürlü ve evde bakıma muhtaç vatandaşlarımıza ilişkin 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu’nun Ek 7. Madde’ye göre, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) tarafından verilen “Evde Bakım Aylığı”nı işleyip serimizi tamamlayacağız. Özürlü vatandaşlarımıza sahip çıkmak sosyal devlet olma ilkesi gereğince Devletin üstlendiği bir hizmettir. Sosyal Devlet, gerek kendi kurumları ve bakım hizmetleri kanalıyla Özürlü vatandaşlarımıza bu hizmeti vermekte gerekse de özürlü vatandaşlarımızın bakımını üstlenmiş yakınlarına veya vasilerine belirli bir ücret karşılığında bu hizmeti vermelerini sağlamaktadır. Evde Bakım hizmeti ücreti ya da aylığı tamamen “Ağır Özürlü” sınıfına giren özürlü vatandaşımıza bakmayı kabul etmiş akrabası veya vasisi olan bakıcıya verilen bir aylıktır.
SHÇEK evde bakım aylığını kimler alabilir, başvuru şartları ve başvuru yollarını sırayla inceleyelim:

Kimler Başvurabilir:
Başkasının yardımı ve bakımı olmadan, gündelik hayatını devam ettirmesi mümkün olmayan, yeme, içme, tuvalet ve temizlik vb. ihtiyaçlarını tek başına gideremeyen, özürlülere verilecek sağlık kurulu raporları hakkındaki yönetmelik dahilinde özürlü sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastaneden alınacak özürlü sağlık kurulu raporu ile “AĞIR ÖZÜRLÜ” raporu bulunan tüm özürlü vatandaşlarımız ve özürlü vatandaşlarımız başvuru kapsamına girer.

Başvuru Şartları:
- Özürlü sağlık kurulu raporunda “Ağır Özürlü” olduğunu belgelendirenler
- Özürlü kişinin başkasının yardımı ve bakımı olmadan hayatını devam ettiremeyecek düzeyde olması yani tuvalet, beslenme ihtiyacını, giyinip-soyunabilme, merdiven inip çıkabilmek…
- Aile bireyleri her türlü gelirleri toplamı, birey sayısına bölündüğünde kişi başına düşen gelir bir aylık net asgari ücretin 2/3’ünden az olanlar (Bugünkü asgari ücrete göre 318 YTL) (Aile bireylerinin hesaplanmasında üvey evlatlar, askerde olan ve vatani görevini yapmakta olan bireylerde sayılmakta, ayrıca, aile bireylerinin geliri toplamında üniversitede okumakta olan bireylerin almış olduğu öğrenci kredisi ve burslar miktarı ne olursa olsun gelir kapsamı dışında tutulmaktadır.)

Nasıl Başvurulur?
İlçemizde Kaymakamlığa, köylerde muhtarlıklara aşağıdaki başvuruda istenilen belgeleri tamamlayarak başvurabilirsiniz.

Başvuruda İstenilen Belgeler:
Bakıma muhtaç özürlünün başvurusunda, bakıma muhtaç özürlüden, ailesinden veya yasal temsilcisinden aşağıdaki belgeler istenir.
- İlçe Nüfus Müdürlüğünden alınacak vukuatlı nüfus kayıt örneği,
- Muhtarlıktan İkametgâh belgesi,
- Devlet Hastanesinden ağır özürlü olduğunu gösterir Özürlü sağlık kurulu raporu,
- Mal Müdürlüğünden alınacak, bakmakla yükümlü olunan bireyler kapsamındaki kişilerin gelir ve mal durumuna ilişkin yazılı beyanı ve taahhüdü ile beyanın içeriğine dair belgeler,
- Özürlüye ilişkin iki adet vesikalık fotoğraf,
- Özürlüye ilişkin varsa öğrenim durumunu gösterir belge veya sureti,
- Özürlünün vasisi var ise, vesayete ve vasi atanmasına ilişkin mahkeme kararı,
- Anne babanın boşanmış olması hâlinde, boşanmaya ilişkin mahkeme kararı,
Son dört belge, başvurunun kabulünden, “Bakım Raporun”un hazırlanmasından sonra da verilebilir.

Başvuru Ne Zaman Sonuçlanır?
Başvurunuzun SHÇEK İl Müdürlüğü’ne ulaşmasını takiben, özürlü ve ailesi hakkında, sosyal çalışmacı, doktor, fizyoterapist, çocuk gelişimci, hemşire, sağlık memuru unvanına sahip en az üç kişiden oluşan bakım hizmetleri değerlendirme heyeti, özürlüyü ve ailesini ikametgahında, ikametgah adresinde yaşamıyorlarsa fiilen yaşadıkları yerde gerekli incelemeleri yaparak bakım raporu hazırlar. Bakım raporunun hazırlanması sürecinde, acil durumlar haricinde, yukarıdaki belgelerin SHÇEK İl Müdürlüğü’ne ulaşması ile başvuru sahibinin oturduğu yer dikkate alınarak işlem sıralaması yapılır. Başvurunun sonuçlanması, normal süreçte 4-6 aylık bir süre aldığı belirtilmektedir.

Bakım Ücreti:
Bakıma muhtaç özürlünün, başvurusunun kabul edilmesi ve bakım raporunun hazırlanmasıyla itibaren bakım hizmetini veren akrabasına, bakım hizmetinin verilmesini takip eden ay içinde bir aylık net asgari ücret tutarında ödeme İl Müdürlüğü tarafından yapılır. Bugünkü asgari ücret ile 477,18 YTL aylık ödenir.

Evde Bakım Ücretine İlişkin Kısa Bilgiler:
- Bakıma muhtaç özürlünün akrabasının veya akrabası yok ise vasisinin aynı adreste ikamet etmesi şarttır. Ancak bakıma muhtaç özürlüye bakacak kişinin bulunamaması halinde, bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin de bakım hizmetinin verilmesinde sorun veya yetersizlik olmayacağına kanaat getirmesi şartıyla, bakım hizmeti her gün rahatlıkla gelinip gidilebilecek yakınlıktaki farklı adresteki akraba tarafından da verilebilir. Bu durumda, bakıma muhtaç özürlünün yirmidört saat içindeki tüm ihtiyaçlarının giderilmesi ve fiilen en az sekiz saat bakıma muhtaç özürlü ile birlikte olunması gerekmektedir.
- Bakıma muhtaç özürlünün ölmesi durumunda, bakım hizmeti üstlenen en geç on beş gün içinde durumu SHÇEK İl Müdürlüğü’ne bildirmek zorundadır. Aksi takdirde hakkında hukuki ve idari işlemler yapılır.
- Bakıma muhtaç özürlünün, ikamet adresinin değişmesi durumunda yeni ikamet adresi en geç on beş gün içinde İl Müdürlüğüne bildirilmek zorundadır.
- Bakıma Muhtaç özürlüye verilen bakım hizmeti, bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin hazırladığı bireysel bakım planı doğrultusunda yapılır. İhtiyaç duyulması halinde denetimi yapılır.
- Bir akraba, evde bakım hizmeti kapsamında bakıma muhtaç bir özürlüye veya bakmakla yükümlü olunan bireyler arasındaki aynı evde yaşayan bakıma muhtaç iki özürlüye bakım hizmeti verebilir.
- Bakıma muhtaç özürlünün akrabası bulunamaması durumunda, vasisinin bakım hizmetini vermeyi talep etmesi ve bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin uygun görmesi şartıyla, vasi akraba kabul edilerek bakıma muhtaç özürlüye bakım hizmeti verebilir ve bu hizmeti karşılığında bakım ücreti alabilir…

Devamını Oku!

Doğum Borçlanmasında Son Durum

Doğum borçlanmasına ilişkin uygulama genelgesi nihayet yayımlandı. Sosyal Güvenlik Reformu ile birlikte 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle sosyal güvenlik hayatına giren doğum borçlanması yürürlüğe girdiği tarihten bu yana Yasa’yla getirilen şartların Tebliğ ile kısıtlanması nedeniyle bir türlü yürürlüğe girememişti. Sonunda Sosyal Güvenlik Kurumu doğum borçlanmasının da içinde bulunduğu Hizmet Borçlanmalarına İlişkin 2008/111 No.lu genelgesini yayımladı. Önceki yazılarımızda ve okuyucularımıza vermiş olduğumuz cevaplarda da üzerine basarak vurguladığımız, doğum borçlanmasını adeta imkansız hale getiren kadın sigortalının sigortalı çalışırken doğum nedeniyle işyerinden ayrılmış olmak şartı esnetildiği gibi doğum nedeniyle işten ayrıldığını doğum yaptığı tarihteki işverenine onaylatma şartı da kaldırıldı. Şimdi genelge ile uygulamaya giren doğum borçlanmasındaki şartları sıralayalım:
1- Kadın sigortalının ilk defa sigortalı (eski SSK’lı, Tarım Sigortalı veya 5510 4/1(a) kapsamında) olduğu tarihten sonra doğum yapmış olması, doğumdan sonra kendi adına prim ödenmemiş olması ve çocuğunun yaşamış olması gerekir. Doğum borçlanması iki doğumla ve her bir doğumdan sonra prim ödenmemiş 2 şer yıl ile sınırlıdır.
2- Kadın sigortalının doğumdan önce işten ayrılması durumunda, doğumun işten ayrıldığı tarihten sonra en geç 300 gün içinde gerçekleşmesi gerekir.
3- Kadın sigortalı, doğumdan sonra iki yıldan daha az bir süreyi çalışmadan geçirmiş ise bu süreleri de borçlanabilecektir.
4- Sigortalı kadın ilk doğumundan sonra iki yıllık süre dolmadan ve sigortalı olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yapması durumunda, birinci doğum ile ikinci doğum arasını ve ikinci doğumdan sonraki iki yılı adına prim ödenmemesi durumunda borçlanabilecektir.
5- Sigortalı kadın ilk doğumundan sonra iki yıllık süre geçtikten sonra ve tekrar sigortalı olarak çalışmaya başlamadan ikinci doğumu yapması durumunda, ilk doğumundan sonraki iki yılı borçlanabilecek ancak ikinci doğum için iki yıllık süreyi borçlanamayacaktır.
6- 4/1(a) kapsamında sigortalı çalışırken doğum nedeniyle çalışmasına ara verip iki yıllık süreyi tamamladıktan veya tamamlamadan 4/1(b) kapsamında (Bağ-Kur’lu yani işyeri sahibi) sigortalı ve 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren ilk defa 4/1(c) (Devlet Memuru) olması durumunda doğum borçlanmasını yapabilir.
7- İsteğe bağlı sigortalı iken doğum yapan kadın sigortalılar doğum borçlanması yapamayacaklardır.
8- Hizmet borçlanmalarında borçlanma talep tarihinde fiilen sigortalı olma şartı aranmaz.
Yukarıdaki şartlar Borçlanma genelgesi ile getirilen şartlar. Görüldüğü gibi Hizmet Borçlanmalarına İlişkin Tebliğ’deki kadın sigortalılar için borçlanmayı zorlaştıran doğum nedeniyle işten ayrılmış olma şartı 300 gün süre ile esnetildiği gibi doğum yaptığı tarihteki işyerine doğum nedeniyle işten ayrıldığını onaylatma şartıda kaldırılmış oldu. Yine de erkek sigortalıların askerlik borçlanmasındaki şartların tamamı kadın sigortalıların doğum borçlanmasına getirilmiş değil. Örneğin, askerlik borçlanması için askerlik yapılan tarihte sigortalılık şartı aranmaz iken, askerliğini sigortalı olmadan önce yapan ve sonra sigortalı olanların borçlanması durumunda sigortalılık başlangıcı askerlik süresi kadar geri götürülmekte. Bu hak doğum borçlanmasında maalesef verilmemiştir. Bir başka verilmeyen hak ta, askerlik borçlanmasında askerlik nedeniyle işten ayrılmış olmak şartı aranmazken, doğum borçlanmasında doğum nedeniyle işten ayrılmak veya işten ayrıldığı tarihten itibaren en geç 300 gün içinde doğum yapmış olma şartı aranmaktadır. Uygulamanın yeni olması açısından bu aksaklıklarında kısa zaman içinde giderileceğini umuyoruz.

Devamını Oku!